Interview met Jesse Bos en Corine v.d Burgt

 

Ondernemers met een sociaal hart

Zijn sociale firma’s interessante partners voor een gemeente? Ja, zegt de Amsterdamse stadsdeelwethouder Jesse Bos. Ja, zegt ook Corine van de Burgt, directeur van Stichting De Omslag. In Nederland zijn sociale firma’s nog een relatief onbekend fenomeen, maar succesvolle voorbeelden zijn er zeker. En mensen met een (grote) achterstand tot de arbeidsmarkt varen er wel bij.

“Sociale firma’s bewijzen dat maatschappelijk gewin en financieel gewin hand in hand gaan”, zegt Corine van de Burgt. Ze is directeur van Stichting De Omslag, een kennisnetwerk met als doelstelling de maatschappelijke participatie van kwetsbare groepen te verbeteren. Het is wel een moeilijk businessmodel. “Sociale firma’s hebben een dubbele doelstelling: economisch én sociaal succesvol zijn. Om dat voor elkaar te krijgen is veel doorzettingsvermogen nodig.” Nederland kent relatief weinig sociale firma’s: een kleine 3.000 tegenover zo’n 65.000 in bijvoorbeeld Engeland. “In Nederland heerst het beeld dat ondernemers alleen maar uit zijn op financiële winst. Onderschat wordt hoeveel ondernemers een sociaal hart hebben.”

Kansen

Onbekend maakt onbemind, denkt Corine. En dat werpt barrières op. “In Nederland bestaan vrijwel geen opleidingsmogelijkheden, terwijl in Engeland sociaal ondernemen op de universiteit gegeven wordt. Ook het verkrijgen van groeikapitaal is lastig. Maar belangrijker nog is de rol van de overheid. Ze schept geen stimulerend klimaat, terwijl dat best zou kunnen. Met een regeling voor sociale innovatie bijvoorbeeld. Of door in aanbestedingen sociale aspecten zwaarder mee te laten wegen. Dan krijgen sociale firma’s meer kans en dat komt de overheid weer ten goede.” Corine doelt op de lagere kosten voor dagbesteding die sociale firma’s realiseren, “omdat ze ook geld uit de markt halen”. Daarnaast bieden ze werkgelegenheid aan mensen die bij andere bedrijven niet slagen. Dat zijn kansen die gemeenten met het oog op de decentralisatie van begeleiding serieus moeten nemen, aldus Corine.

Initiatieven

“Sociale firma’s zijn win-win-organisaties”, zegt ook Jesse Bos, wethouder Welzijn, Zorg en Jeugd in stadsdeel Amsterdam Nieuw-West. “Groepen met een afstand tot de arbeidsmarkt krijgen de kans om mee te doen. Het sterkt hun zelfbeeld én ze houden er een beter inkomen aan over. Daarnaast is het goed voor de gemeente, voor het hele land. Hoe meer mensen wij naar werk kunnen begeleiden, hoe beter.” Ze benadrukt dat sociale firma’s juist nu heel interessante partners kunnen zijn voor een gemeente: “De decentralisatie van begeleiding biedt ons de kans meer activerend bezig te zijn. Niet alleen in termen van dagbesteding, maar ook in werk.” Nieuw-West ontplooit al initiatieven om mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt aan werk te helpen. Een voorbeeld is de keuze van het bedrijf dat het stadsdeelkantoor schoonhoudt. “Zij hebben ook mensen met een achterstand op de arbeidsmarkt in dienst. Daar kun je als gemeente bewust voor kiezen.”

WerkPunt

Een ander initiatief is WerkPunt. Bewoners van Nieuw-West die niet gemakkelijk aan een baan of stageplek komen, kunnen hier terecht. “Het is een laagdrempelig loket”, vertelt Jesse. “Met veel contacten met lokale werkgevers. WerkPunt werkt bijvoorbeeld samen met de sociale firma Zone 3, die met diensten de leefbaarheid van de buurt verhoogt. Een goed voorbeeld is ‘Werk in de wijk’, een werkervaringsproject voor jongeren die een achterstand op de arbeidsmarkt hebben. Ze doen werkervaring op met klussen in de wijk, zoals groenwerkaamheden en schilderen. Daarnaast krijgen ze weer een werkritme en leren ze basale vaardigheden als op tijd komen.”

Schakel

Vooruitlopend op de decentralisatie van begeleiding zijn er een paar aandachtspunten die Jesse nu al wil oppakken. “Het is ons opgevallen dat zorginstellingen die cliënten naar werk willen begeleiden, niet goed weten bij welke organisaties ze terecht kunnen. Andersom geven sociale firma’s aan dat ze de mensen uit de zorg niet kunnen vinden. Daarom willen ik op het WerkPunt iemand met kennis van de zorg hebben, een schakel tussen beide partijen.” Ook wil Jesse samen met haar collega van Economische Zaken onderzoeken of ze in aanbestedingen punten voor het sociaal beleid van ondernemingen kunnen geven. Daarnaast organiseert ze binnenkort een rondetafelgesprek, bedoeld om mensen met expertise bij elkaar te brengen. “Om te kijken wat de kansen en de mogelijkheden zijn.”

Creatieve oplossingen

Mensen bij elkaar brengen, kansen pakken, dat is ook wat Corine benadrukt: “Nu de transitie voor de deur staat, ligt er een enorme kans voor gemeenten om met sociale firma’s in zee te gaan. Niet alleen omdat zij helemaal gericht zijn op werk, maar ook omdat ze begeleiding kunnen bieden voor een lager bedrag. Tegelijkertijd ligt er een kans voor sociale firma’s om mensen naar zich toe te trekken, hun ondernemerschap te verstevigen.” Corine pleit daarbij voor ruimte om tot creatieve oplossingen te komen. In Nieuw-West is daar al sprake van. Jesse: “Tot voor kort exploiteerde zorginstelling Cordaan een dierenweide in Nieuw-West. Nu zij ermee gestopt zijn, zoeken we een sociale firma die het beheer wil overnemen. Zodat we deze dagbesteding en werkvorm kunnen behouden voor mensen met een beperking. Ook onderzoeken we de mogelijkheid om buurtbedrijven op te zetten. Langdurig werklozen kunnen dan betaald klussen in de wijk doen, bijvoorbeeld het schilderen en verbouwen van een Huis van de wijk. Zo zijn er tal van ideeën. Ik zie de initiatieven overal opborrelen, ik hoop dat het ook voldoende zal zijn.”

 

Kijk voor meer informatie over sociale firma’s op het platform voor sociaal ondernemerschap: www.social-enterprise.nl/